ได้รับใบผลตรวจสุขภาพทีไร เห็นแต่ตัวเลขอะไรไม่รู้เต็มไปหมด ตะกี้คุณหมออธิบายก็ว่าเข้าใจ แต่พอกลับมาย้อนดูทีไรก็จำไม่ได้ทุกที เชื่อว่าหลายคนต้องเคยประสบปัญหาแบบนี้ จนทำให้ไม่ได้ใส่ใจที่จะติดตามผลการตรวจสุขภาพของตนเอง ทั้งที่จริงๆ แล้วค่าตัวเลขเหล่านี้ ล้วนสะท้อนพฤติกรรมและเป็นเหมือนการทำนายโอกาสเกิดโรคในเบื้องต้นได้เป็นอย่างดีเลยล่ะ ฉะนั้นรีบไปหยิบผลตรวจสุขภาพขึ้นมา แล้วมาดูกันดีกว่า…ว่าร่างกายเราเป็นอย่างไร

ค่าไหน บอกอะไร มาทำความเข้าใจกัน

1. ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete Blood Count หรือ CBC)

เริ่มกันที่ค่า CBC ค่านี้จะบอกให้รู้ว่าเลือดของเรามีความผิดปกติไปจากที่ควรจะเป็นหรือไม่ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกถึงโรคโลหิตจาง หรือภาวะธาลัสซีเมีย และมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้ โดยจะมีการแยกย่อยเป็นค่าต่างๆ ดังนี้

ฮีโมโกลบิน (Hemoglobin:Hb/HGB) เป็นค่าระดับโปรตีนในเซลล์เม็ดเลือดแดง

บ่งบอกถึงความสามารถในการลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ในร่างกายของเม็ดเลือดแดง

ค่าปกติของฮีโมโกลบิน

– หากค่าสูงกว่ามาตรฐาน ก็จะบ่งบอกให้รู้ว่ามีภาวะเลือดข้น

– หากค่าต่ำกว่ามาตรฐาน ก็จะบ่งบอกให้รู้ว่ามีภาวะโลหิตจาง

ฮีมาโทคริต (Hematocrit: HCT) เป็นค่าปริมาณความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรของเลือดทั้งหมด ซึ่งค่านี้จะแสดงโดยการวัดเป็นเปอร์เซ็นต์

ค่าปกติของฮีมาโทคริต

– หากค่าสูงกว่ามาตรฐาน ก็จะบ่งบอกให้รู้ว่ามีภาวะเลือดข้น

– หากค่าต่ำกว่ามาตรฐาน ก็จะบ่งบอกให้รู้ว่ามีภาวะโลหิตจาง

จำนวนเซลล์เม็ดเลือดขาว (White Blood Cell Count: WBC)ซึ่งในผู้ที่สภาพร่างกายแข็งแรงเป็นปกติ ควรมีเม็ดเลือดขาวประมาณ 4,500-10,000 cell/ml

– หากค่าสูงกว่ามาตรฐาน อาจบ่งบอกถึงภาวะการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสต่างๆ ในร่างกาย

– หากค่าต่ำกว่ามาตรฐาน คุณถือว่ามีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ได้ง่ายกว่าคนทั่วไป

การจำแนกชนิดของเม็ดเลือดขาว (Differential WBC)

เม็ดเลือดขาวเป็นกำลังสำคัญในการต่อสู้กับเชื้อโรคที่ลุกลานเข้ามาในร่างกายของเรา ซึ่งแต่ละชนิดก็จะทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันเชื้อโรคต่างชนิดกันไป

ค่าปกติของเม็ดเลือดขาวแต่ละชนิด

หากค่าเม็ดเลือดขาวชนิดใดเพิ่มสูงกว่าค่ามาตรฐานก็จะบ่งบอกให้รู้ถึงการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียในกลุ่มนั้น แต่หากค่า Eosinophils สูงก็จะบ่งบอกถึงอาการแพ้ การติดเชื้อปรสิต หรือพยาธิ ในร่างกาย

จำนวนเกล็ดเลือด (Platelet (thrombocyte) count) เพราะเกล็ดเลือดมีบทบาทสำคัญในการทำให้เลือดหยุดไหล หากเรามีเกล็ดเลือดน้อยเกินไปก็จะทำให้เลือดออกแล้วไม่หยุด แต่หากเกล็ดเลือดมากเกินไป ก็จะมีโอกาสที่จะเกิกการจับตัวกันของเกล็ดเลือด ทำให้หลอดเลือดตีบได้ ดังนั้นปริมาณเกล็ดเลือดที่เหมาะสมก็คือ 140,000-440,000 platelets/mm3 นั่นเอง

2. ระดับน้ำตาลในเลือด

ในการตรวจสุขภาพจะแบ่งการตรวจน้ำตาลในเลือด ออกเป็น 2 รูปแบบด้วยกัน คือ

Fasting Blood Sugar หรือ การตรวจหาระดับปริมาณกลูโคสในเลือด หลังการงดอาหาร และเครื่องดื่มทุกชนิดมาแล้วอย่างน้อย 8 ชั่วโมง ซึ่งจะบ่งบอกถึงความเสี่ยงของโรคเบาหวานได้ โดยค่าน้ำตาลในเลือดตามมาตรฐานควรอยู่ที่ 70-100 หากมีค่าสูงกว่านี้จะถือว่าเข้าข่ายเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวาน แพทย์อาจพิจารณาให้มีการตรวจติดตามซ้ำอีกครั้ง เพื่อวินิจฉัยให้แน่ชัดHbA1c หรือ ฮีโมโกลบิน เอวันซี เป็นค่าน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในรอบ 3 เดือน ซึ่งจะช่วยบ่งบอกถึงความเสี่ยงของโรคเบาหวาน รวมทั้งใช้ติดตามการคุมน้ำตาลของผู้ป่วยเบาหวานได้อย่างแม่นยำ โดยค่า HBA1c ที่เหมาะสมของคนทั่วไป คือ 4.8-6% แต่สำหรับผู้ที่เป็นเบาหวานก็ควรรักษาระดับ HBA1c ให้ต่ำกว่า 7% หรือหากเทียบกับค่าเฉลี่ยน้ำตาลในเลือด จะอยู่ที่ 154 mg/dL เพื่อลดโอกาสเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน

3. ระดับไขมันในเลือด

คอเลสเตอรอล (Cholesterol) คือ ไขมันชนิดหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญต่อร่างกาย ช่วยผลิตฮอร์โมนต่างๆ และยังคอยห่อหุ้มเซลล์ รวมทั้งเส้นใยประสาทให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แม้ว่าจะมีประโยชน์หลากหลายแต่ร่างกายก็ควรมีปริมาณคลอเลสเตอรอลไม่เกิน 200 mg/dL เพราะหากมีมากไปอาจเกิดการตกค้างอยู่ตามหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดอุดตันได้ไตรกลีเซอร์ไรด์ (Triglyceride) คือ แหล่งพลังงานชั้นดีของร่างกาย เป็นไขมันที่ร่างกายได้รับจากอาหารจำพวกแป้ง น้ำตาล ไขมัน แอลกอฮอล์ และสามารถสังเคราะห์ได้เองจากตับ ซึ่งค่าที่เหมาะสมก็คือไม่เกิน 150 mg/dlไขมันไม่ดี (LDL-cholesterol) ไขมันชนิดนี้นี่แหล่ะ ที่เป็นตัวการสำคัญนำไปสู่โรคหลอดเลือดหัวใจและสมอง ร่างกายของเราจึงไม่ต้องการไขมันชนิดนี้เท่าไหร่นัก ดังนั้นในผู้ที่สุขภาพร่างกายแข็งแรงควรมีไขมัน LDL ไม่เกิน 100 mg/dLไขมันดี (HDL-cholesterol) ไขมันชนิดนี้มีหน้าที่หลักในการช่วยนำพวกคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ไปกำจัดทิ้ง จึงช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด และโรคหลอดเลือดหัวใจได้ แต่แม้ว่าจะเป็นไขมันดีก็ยังจัดว่าเป็นไขมัน ดังนั้นจึงควรบริโภคอย่างพอเหมาะ โดยปริมาณไขมันดีที่เหมาะสมก็คือ >40 mg/dL (ในผู้หญิง), >50 mg/dL (ในผู้ชาย) บทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม

• ไขข้อข้องใจ… ค่าต่างๆ ในผลตรวจสุขภาพ บอกอะไรได้บ้าง (PART 2)